Waarom je (niet) Wit wil zijn in Ethiopië

Voor de doorsnee Nederlander zoals ik, zagen ze er eerst allemaal hetzelfde uit op het eerste gezicht: zwart. Wanneer ik kennismaakte met de bewoners van het land, haalde ik ze allemaal door elkaar. Ik wist niet of ik de Ethiopiërs al kende als ze me nariepen  op straat en kon ze alleen herkennen aan de kleding die ze vaak droegen. De jongen met de groene trui, de gast met de grijze muts of de werknemer die ik alleen herkende als ze de gebloemde sjaal droeg over haar hoofd. Langzamerhand begin ik het verschil te zien tussen tinten, gezichten en soms zelfs bevolkingsgroepen: Amhara, Tigray, Afar, Oromo. Ik leerde dat de Ethiopiërs onderling elkaar beschreven als 'die zwarte'. Waar ik graag in de zon loop voor een gezond kleurtje, bedekken zij zich met een paraplu, zitten ze in de schaduw of gebruiken ze crèmes om zo licht mogelijk te blijven. In hun belevingswereld is het beter om blank te zijn en daar hebben ze hun redenen voor. 

Vorige week reisde ik met het openbaar vervoer van Addis naar Debre Berhan. Toen ik op het busstation aankwam, werd m'n koffertje al gelijk uit m'n hand gerukt en ging de tiener direct op zoek naar een busje. De eerste buschauffeur die zich aanbood, bleek alleen plek op schoot te hebben en dus begeleidde hij mij naar een plek voor in de rij van Ethiopiërs die stonden te wachten op transport naar dezelfde plaats. Dit lokte, (begrijpelijk), verontwaardigde reacties uit van de wachtenden en binnen no-time stuurden de security guards van het busstation mij op een agressieve manier naar de juiste plek in de rij, achteraan. Maar dat was niet de end-of-story. De verhitte discussie die ik op gang had gebracht, resulteerde in het feit dat ik na enkele minuten geroepen werd en ze graag wilden kennismaken. In mijn beste Amhaars probeerde ik uit te leggen dat ik sorry was en dit niet zo had bedoeld. Dit werd een beetje in de wind geslagen en ze stonden erop dat ik als blanke 'toerist', een teacher nog wel, de eerst beschikbare plek moest krijgen in de bus. Mijn 'redder' wilde daarna graag met me trouwen en het kostte me nogal wat woorden hem te overtuigen dat ik niet z'n geschikte partner was. Uiteindelijk bedacht hij dat ik wel lesbisch moest zijn als ik niet met hem wilde trouwen en, blij met z'n acceptatie, liet ik dat maar zo. 

Een plek voor in de bus, een ereplaats in een bruiloft waar je het koppel niet eens kent en talloze uitnodigingen voor koffie zijn wat privileges van de blanken. Maar er is een downside. Omdat alle blanken worden geacht stinkend rijk te zijn, liggen er wat gevaren op de loer. Bij elke aankoop moet je bedacht zijn voor oplichting en op straat ben je het belangrijkste doelwit voor zakkenrollers. De vriendelijkheid van een vreemde en diensten van een bekende kun je niet altijd vertrouwen en een bepaald percentage van de bevolking heeft een afkeer van alles wat wit is. Je moet voorzichtig zijn met het tonen van identificatie (je kan het zomaar kwijtraken), de bedelaars op straat laten je nooit ongemoeid en zelfs je behulpzaamheid in een noodsituatie kan er zomaar voor zorgen dat jij het slachtoffer wordt. 

Er zijn momenten dat het fantastisch is om wit te zijn in dit land, maar ook situaties dat je liever één van hen bent. Er zijn tijden dat je een connectie hebt die huidskleur overstijgt en momenten wanneer je nooit zult snappen hoe en waarom Ethiopiërs zo in elkaar zitten. Though I guess that's life.